Pracownia ikon
W naszej Wspólnocie pragniemy również podzielać pasję do pisania ikon – przekazywaną przez pokolenia mnichów zwłaszcza na Wschodzie.
Ikona. „Termin pochodzi od gr. eikon – „obraz”. Malowidło najczęściej na desce, przenośne, z wyobrażeniem Chrystusa, Maryi, osób świętych albo scen biblijnych, wykonane techniką temperową lub enkaustyczną, rozpowszechnione szczególnie w Kościele wschodnim. Często zdobione złotem i drogimi kamieniami. Pierwsze wzmianki o malowaniu ikon pochodzą z IV i V wieku. Malarstwo to rozpowszechniło się na terenie Grecji, Bałkanów, Italii, szczególnie zaś popularne stało się na Rusi. Swój rozkwit przeżywa w XIV – XVI w., a tradycja malowania ikon trwa po dziś dzień.
Ikony nie należy rozumieć tylko jako wyobrażenia świętej postaci czy ilustracji do Pisma Świętego, lecz jako uobecnienie czegoś, co niewidzialne; jako pełną łaski obecność przedstawionej postaci. Podstawą istnienia ikony i takiego jej rozumienia jest dogmat o wcieleniu Chrystusa, który na ziemi stał się obrazem Boga niewidzialnego. Szczególne znaczenie miały tzw. acheiropita, czyli wizerunki Chrystusa „nie ludzką ręką uczynione”. Za przykład może tu służyć tzw. „Chusta św. Weroniki”.
Wśród wyobrażeń Chrystusa i Matki Bożej, ukazanych w popiersiu lub w całej postaci, wyróżnić możemy następujące typy:
- Chrystus Pantokrator (Władca i Sędzia świata) (gr. pantokrator – wszechwładca). Chrystus na ogół zasiada na tronie, rzadziej stoi. Prawą dłoń unosi w geście błogosławieństwa, lewą podtrzymuje otwartą bądź zamkniętą księgę.
- Eleusa (z gr. miłosierna). Wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem na rękach. Jezus w czułym geście obejmuje swą Matkę za szyję i przytula policzek do Jej twarzy.
- Hodegetria (z gr. Przewodniczka). Maryja przedstawiona jest en face w ujęciu do pasa. Prawą ręką wskazuje na siedzące na jej lewej ręce Dzieciątko Jezus. Chrystus prawą ręką błogosławi, natomiast w lewej trzyma księgę. Najstarsze znane przedstawienie tego typu znajdować się maiło w klasztorze Ton Hodegon (Przewodników) w Konstantynopolu (gr. hodos – droga; hodegos – przewodnik), stąd nazwa takich przedstawień. Najbardziej znana ikoną tego rodzaju w Polsce jest obraz Matki Bożej Częstochowskiej.
Wśród wyobrażeń ilustrujących wydarzenia z Pisma Świętego na uwagę zasługuje tzw. Grupa Deesis (gr. deesis – modlitwa wstawiennicza). W centrum kompozycji przedstawiony jest Chrystus Pantokrator. Po Jego prawej stronie Maryja, po lewej zaś św. Jan Chrzciciel wsławiający się za ludzkością. Grupa ta może być rozbudowana poprzez symetryczne dodanie postaci archaniołów, apostołów czy ojców Kościoła. Tworzy wtedy tzw. Wielką Deesis”.
(P. Tkaczyk, Ikona, w: Nowa encyklopedia chrześcijaństwa. Historia i współczesność, red. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce 2016, s. 281-283)
Opis ikony – kliknij poniżej:
Galerie ikon:
1. Ikony Jezusa Chrystusa
2. Ikony Maryi
3. Ikony Świętej Rodziny
4. Ikony Świętych
5. Inne Ikony
Zainteresowanych prosimy o kontakt:
„Koinonia Św. Pawła” w Kielcach
ul. Wileńska 1A
25-411 Kielce
tel. 41 368 57 03 oraz 41 368 58 13
tel. kom. 606 124 328
e-mail: r.missio@complex.com.pl